Prowadzone są takie sprawy karne, w których opinia biegłego okazuje się niezbędna. W wielu przypadkach udział biegłego sądowego jest obowiązkowy. Sąd może mieć dowolność w kwestii brania jego opinii pod uwagę podczas decydowania o wydawanym werdykcie, ale sama ekspertyza musi zostać stworzona.
Dzieje się tak w sprawach specyficznych. Kiedy konieczne staje się pobranie i analiza materiałów dowodowych, sekcja zwłok, zebranie odcisków palców albo innych dowodów, które mogą mieć ogromne znaczenie dla sprawy, wydanie oskarżenia albo uniewinnienia.
Biegły sądowy powoływany jest przez sąd. Specjalista wybierany jest spośród tych, którzy pracują dla danego Sądu Okręgowego. Aby sprawdzić ich specjalizacje i dane wystarczy wpisać w sieci hasło typu „lista biegłych sądowych gdańsk”. Są to dane publiczne i każdy może mieć do nich dostęp.
Warto również wiedzieć, że wsparcie biegłego sądowego jest konieczne nie tylko wtedy, gdy jego opinia ma być dowodem w sprawie. Ekspert jest potrzebny na przykład wtedy, gdy przesłuchiwane ma być dziecko – takie odbywa się w obecności biegłego psychologa. To samo dotyczy stron postępowania czy świadków, u których zachodzi podejrzenie problemów zdrowotnych, jakie miałyby mieć znaczenie dla wiarygodności zeznań. Biegły sądowy lekarz o danej specjalizacji musi ocenić, czy pacjent może w ogóle zeznawać i czy jego przesłuchanie będzie istotne dla toku postępowania.
Co ważne, w Polsce funkcjonują biegli sądowi o ponad 140 specjalizacjach. Jeśli sąd powoła ich do sprawy, nie mogą odmówić współpracy. Za wydanie obiektywnej opinii biegli otrzymują wynagrodzenie. Zawsze jednak muszą wykazać pełen profesjonalizm, a do wydania opinii muszą wykorzystać w pełni swoją wiedzę, umiejętności, doświadczenie i dostępne środki.
Ciekawostką jest fakt, że do spraw karnych może być powołanych kilku biegłych sądowych. To od sędziego zależy, którą opinię odrzuci, a którą przyjmie jako dowód w sprawie (opinie biegłych mogą się od siebie różnić). Ta będzie pomocna w wydawaniu wyroku.